Λίγα λόγια για το Δίστομο…
Το Δίστομο είναι ένας ημιορεινός οικισμός στο νοτιοδυτικό τμήμα της επαρχία Λιβαδειάς του νομού Βοιωτίας, δημοτική ενότητα του Καλλικρατικού δήμου Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας και έδρα του δήμου με τρεις οικισμούς , τον οικισμό του Διστόμου, τον οικισμό της Παραλίας Διστόμου και τον οικισμό του Αγίου Νικολάου. Ο πραγματικός πληθυσμός του οικισμού, σύμφωνα με την απογραφή του 2001, είναι 2.048 κάτοικοι. Βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του νομού Βοιωτίας, χτισμένο σε μία μικρή πεδιάδα που σχηματίζεται ανάμεσα στα όρη Κίρφη, Παρνασσός και Ελικώνας. Απέχει 160 χιλιόμετρα από την Αθήνα, 25 χιλιόμετρα από τη Λιβαδειά, 13 χιλιόμετρα από την Αράχωβα και 15, περίπου, χιλιόμετρα από τη Δεσφίνα.
Ιστορία
Αρχαία και Ρωμαϊκή ιστορία
Στην αρχαιότητα το Δίστομο λεγόταν Άμβροσσος ή Άμβρωσσος ή Άμφρυσσος και ανήκε στην Φωκίδα. Ιδρύθηκε από τον ομώνυμο ήρωα και στην πόλη υπήρχε ιερό της θέας Άρτεμης Δικτυνναίας.
Η ΄Αμβροσσος ήταν μία από τις πόλεις που κατέστρεψε ο περσικός στρατός του Ξέρξη στο πέρασμά του από την Φωκίδα. Ξεθεμελιώθηκε το 346 π. Χ. από το Φίλιππο Β΄ τον Μακεδόνα κατά τον Ιερό πόλεμο και γρεμίστηκε το διπλό τείχος της πόλης το οποίο επαναχτίστηκε λίγο πριν από τη μάχη της Χαιρώνειας (338 π. Χ.) και το 198 π. Χ. κυριεύτηκε από τους Ρωμαίους με αρχηγό τον Φλαμινίνο. Όταν την επισκέφθηκε ο Παυσανίας μας λέει ότι μεγάλο μέρος της πεδιάδας που την περιβάλλει καταλαμβάνεται από αμπέλια και υπάρχει ένας θάμνος στην περιοχή που ονομάζεται κόκκος και χρησιμοποιείται για βαφή. Από ενεπίγραφη πλάκα του 3ου αιώνα μ. Χ. μαθαίνουμε ότι στην Αμβρυσσό γίνονταν κάθε τετραετία γυμναστικοί και ιππικοί αγώνες. Έχει βρεθεί μία αναθηματική επιγραφή στο Κορύκειο Άνδρο του Παρνασσού που αναγράφει το όνομα ενός Αμβρύσσιου. Συγκεκριμένα αναφέρει «ΕΥΣΤΡΑΤΟΣ ΑΛΚΙΔΑΜΟΥ ΑΜΒΡΥΣΙΟΣ ΣΥΜΠΕΡΙΠΟΛΟΙ ΠΑΝΙΝΥΜΦΑΙΣ», σε βάση μαρμάρινη και σε δυο αγγεία πήλινα για την αφιέρωση του σπηλαίου.
Βυζαντινή, Νεότερη και Πρόσφατη ιστορία
Επί Βυζαντινής Αυτοκρατορίας η περιοχή δέχτηκε επιδρομές από Γότθους, Ούννους και Σλάβους. Μετά την πρώτη άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204 μ. Χ. κυριάρχησαν στην περιοχή οι Φράγκοι, οι Ενετοί, οι Καταλανοί και τέλος οι Τούρκοι. Είναι από τα λίγα μέρη της περιοχής που πέρασαν αδιάλειπτα στην ιστορία χωρίς ερήμωση. Από ευρωπαίους περιηγητές (1610 – 1895), (από τους τελευταίους ο Αυστριακός Ludwig Salvator), έχουμε μαρτυρίες για αρχαία έθιμα από τους κατοίκους του Διστόμου, και για μέρος που αριθμούσε 110 μέχρι 130 σπίτια (1776). Επίσης για αυστηρά μονόγλωσσο μέρος, πράγμα που σχολίασαν όλοι οι περιηγητές, γιατί εκείνη την περίοδο (από το 1400) είχαν εισβάλλει Σλάβοι και Αλβανοί στην ευρύτερη περιοχή Βοιωτίας και Αττικής, με αποτέλεσμα να μην ακούνε την ελληνική γλώσσα οι ευρωπαίοι περιηγητές σε άλλα μέρη.
Κατά την Επανάσταση του 1821 στο Δίστομο έγιναν δύο μάχες: η πρώτη στις 9 Μαΐου 1825 και η δεύτερη τον Ιανουάριο του 1827. Το Δίστομο συμμετείχε στους Βαλκανικούς Πολέμους 1912-1913 και στη Μικρασιατική εκστρατεία 1921-1922.
Το Δίστομο έγινε ιδιαίτερα γνωστό για τη σφαγή που πραγματοποιήθηκε από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής στις 10 Ιουνίου του 1944. Την ημέρα αυτή οι Γερμανοί προχώρησαν σε εκτεταμένες σφαγές αφήνοντας πίσω τους 223 νεκρούς, ανάμεσά τους και βρέφη. Η θηριωδία αυτή ξεσήκωσε παγκόσμια κατακραυγή και ακόμα και σήμερα προκαλεί συγκίνηση. Σε εξέλιξη βρίσκεται και η αγωγή των θυμάτων του Διστόμου, εναντίον του Γερμανικού Δημοσίου, θέμα που αποτελεί παγκόσμια είδηση και πάντα παρακολουθείται με ενδιαφέρον εδώ και αρκετά χρόνια με πρωτοπόρους στον αγώνα της δικαίωσης το Θηβαίο δικηγόρο Ιωάννη Σταμούλη και το Διστομίτη αστροφυσικό και μεταφραστή Αργύρη Σφουντούρη, που έγινε ταινία η ζωή του (Ένα τραγούδι για τον Αργύρη) και έκανε τον γύρω του κόσμου προσφάτως.
Έθιμα
Το ένα εθιμο λοιπόν που υπάρχει ακόμη και σήμερα την περίοδο των απόκρεω και που το συνάντησαν οι περιηγητές, είναι οι περίφημοι Κουδουναραίοι, που ντυμένοι με προβιές και φύλλα ελιάς βγαίνουν στους δρόμους και αλαλάζουν φέρνοντας την άνοιξη.
Άλλο έθιμο ήταν την περίοδο του Αγίου Γεωργίου στο πολύ παλιό εκκλησάκι που υπάρχει λίγο έξω από το Δίστομο ο διαγωνισμός δύναμης στην άρση πέτρας, έθιμο που υπάρχει σήμερα στην Αράχωβα, καθώς εδώ οι νέοι το εγκατέλειψαν.
Αξιοθέατα
Η Μουσειακή συλλογή Διστόμου.
Το Μουσείο Θυμάτων Ναζισμού στο χώρο του παλιού Δημοτικού Σχολείου Διστόμου.
Το Μαυσωλείο των θυμάτων της 10ης Ιουνίου 1944 στο λόφο Κάναλες.
Η Ακρόπολη της Άμβροσσου.
Προϊόντα
Τα σημαντικότερα προϊόντα που παράγονται στην περιοχή είναι τα εξής:
Ελιές και Λάδι.
Σταφύλια και Κρασί.
Κρέατα.
Τυροκομικά προϊόντα.
Μέλι.
(Πηγή του κειμένου : el.wikipedia.org)
